Aanleiding en onderzoeksvraag NDT’21

Het gaat niet goed met het basis- en voortgezet onderwijs. Al twintig jaar nemen de schoolprestaties van Nederlandse kinderen af. Door een continu dalende kwaliteit blijft het Nederlands onderwijs steeds verder achter bij andere landen. Waren we in 2006 nog nummer vier van de OESO-landen, inmiddels zijn we afgezakt naar plaats zestien. In 2021 verliet één op de vier kinderen in Nederland de basisschool laaggeletterd. Bovendien is het onderwijs niet de grote gelijkmaker die het zou moeten zijn. De kwaliteitsverschillen tussen scholen nemen toe, wat kansenongelijkheid veroorzaakt. Die ongelijkheid wordt nog eens vergroot doordat schaduwonderwijs (dure private bijscholing) een miljoenenindustrie is geworden. Ook de coronacrisis draagt verder bij aan ongelijkheid: op het vmbo hebben leerlingen bijna een jaar achterstand opgelopen door schoolsluitingen, terwijl vwo-leerlingen slechts enkele weken achterstand opliepen.

De Nationale DenkTank 2021 wil helpen het tij te keren! Twintig jonge academici, masterstudenten, hbo’ers, recent afgestudeerden en PhD’ers met diverse (studie)achtergronden doen van augustus tot en met december 2021 onderzoek naar dit actuele vraagstuk, en bedenken hier concrete en impactvolle oplossingen voor. Met behulp van experts, professionals, ervaringsdeskundigen en partners zetten zij zich in om het onderwijs vooruit te helpen. We zijn dit jaar aan de slag gegaan met de volgende hoofdvraag:

Hoe verbeteren we de toegankelijkheid en kwaliteit van het primair en voortgezet onderwijs?

We hebben ons gefocust op vier deelonderwerpen:

• Professionele cultuur binnen ecosysteem school: Hoe kunnen schoolbesturen de professionele cultuur binnen de school bevorderen zodat leraren en leerlingen zich maximaal kunnen ontplooien?
• Waardering beroep leraar: Hoe versterken we de positie van de leraar op een duurzame manier zodat het primaire beroep
  beoefend blijft, met name waar de nood het hoogst is?
• Kennisuitwisseling en innovatie: Hoe kunnen scholen en besturen beschikbare kennisbronnen en beschikbare middelen
  effectief inzetten om het kwaliteitsverschil tussen scholen te verkleinen?
• Doorontwikkeling onderwijssysteem: Hoe kunnen aanpassingen in het onderwijssysteem ervoor zorgen dat noodzakelijke verandering duurzaam plaatsvindt?

Hiervoor spraken we met meer dan vierhonderd experts binnen het onderwijs: van leerling tot minister, en van individuele scholen tot OCW. We liepen mee met leraren en besturen, en zijn zelf weer terug naar school gegaan.

Uit onze analyses (www.ndt21.nl/analyse) volgde een lijst met problemen in het onderwijs waar we als Nationale DenkTank een verschil kunnen maken. Hier benoemen we onder andere het lerarentekort, een gebrek aan kennisdeling tussen scholen, kansenongelijkheid en te lage normen van de inspectie.  Op basis van deze lijst zijn we tot 6 oplossingen gekomen.

De Nationale DenkTank 2021 wil onderwijs het respect geven dat het verdient, omdat onderwijs de basis is van een vreedzame, welvarende samenleving. Wij streven naar een toekomst waarin Nederland onderwijs van wereldklasse aanbiedt met kansen voor ieder kind.